Genç ve Güzel: Başkalarının Bakışı
François Ozon’un yıllar sonra Cannes Film Festivali’nin ana yarışmasına döndüğü filmi Genç ve Güzel, 17 yaşındaki Isabelle’in cinselliğini keşfetmesini alışılmadık yollardan anlatan bir film. Aynı zamanda Ozon’un filmografisinin farklı duraklarından da izler taşıyor.
Bu yazı, Altyazı’nın Ekim 2013 tarihli 132. sayısında yayımlanmıştır.
François Ozon’un filmografisi orta sınıf ahlakının ikiyüzlülüğünü masaya yatıran büyük bir sınıfsal portre olarak görülebilir. Neredeyse tüm filmlerinde orta sınıf yaşantısını çeşitli boyutlarıyla ele alan yönetmenin hem tematik hem de biçimsel anlamda birbirleriyle konuşan filmler ürettiğini söylemek de mümkün. Yönetmenin yıllar sonra Cannes Film Festivali’nde tekrardan yarışma şansı bulduğu son filmi Genç ve Güzel (Jeune et Jolie, 2013) hem anlatım tarzıyla hem de tematik bağlantılarıyla Ozon’un filmografisinden çeşitli parçalar taşıyor. 17 yaşındaki Isabelle’in bekâretini kaybetmesinin ardından fahişelik yapmaya başlamasını ve cinselliği farklı bir şekilde keşfetmesini anlatan film, her biri farklı bir mevsimde geçen dört parçadan oluşuyor. Genç ve Güzel yönetmenin bir ilişkinin anatomisini beş epizotta çıkardığı Beş Kere İki’yle (5×2, 2004) yapısal anlamda benzerlikler taşıyan bir yapım. Isabelle’in cinselliğini bir güç olarak kullanabileceğini keşfetmesi ise, Isabelle’i Havuz’un (Swimming Pool, 2003) Julie’sine benzer bir karaktere dönüştürüyor.
Doktor annesi ve üvey babasıyla yaşayan Isabelle’in ailesinde en iyi anlaştığı kişi, ergenliğe yeni giren erkek kardeşi Victor. Isabelle sahilde güneşlenirken Victor’un dürbünle ablasını izlediği bir sahneyle açılan film, Ozon’un her filminde sorunsallaştırdığı ‘bakış’ meselesini bu sefer de ele alacağının ilk sinyalini veriyor. Isabelle, tıpkı ilk sahnede olduğu gibi kendi bakış açısı üzerinden değil, başkalarının bakış açısı üzerinden tanımlanıyor film boyunca. Isabelle’in doğumgünü gecesi bekâretini kaybettiği sahne bu noktada dikkat çekici. Bekâretini kaybederken kendine dışarıdan bakan Isabelle’in bakışı, kendi içine kapanıyor. Bundan sonra yaşayacakları sadece kendi bildiği, kendi istediği şekilde oluyor, film boyunca kimse onun neyi neden yaptığını öğrenemiyor.
Yaz bitip Paris’e gelindiğinde Isabelle işadamlarıyla yatarak para kazanmaya başlıyor. Her şeye sahip olduğundan paraya ihtiyacı yok; bu yüzden kazandığı parayı harcamak yerine biriktirmekle yetiniyor. Fahişelik bir noktadan sonra her istediğine sahip olan bu genç kadının bir bağımlılığı haline geliyor. Tıpkı orta sınıfın “mutlu” ailelerinin alkol veya uyuşturucu bağımlısı “sorunlu” çocukları gibi Isabelle de sekse bağımlı hale gelerek içindeki boşluğu kapatmaya çalışıyor. Yılda sadece iki defa görüştüğü babasıyla ilişkisi ondan harçlık almaktan öteye geçemeyen Isabelle’in sürekli yaşlı adamlarla birlikte olması bu anlamda manidar. Babasının hayatında yarattığı boşluğu başka adamlarla birlikte olarak kapatmaya çalışan Isabelle, ondan görmediği ilgiyi, şefkati başka bedenlerde buluyor. Belki de kendi değerini kendine kanıtlamak için yapıyor fahişeliği. Çantasında harcamadan biriktirdiği para kendi değerinin bir kanıtı oluyor onun için. Belki de bu yüzden, telefonuna onunla buluşmak isteyen adamlardan mesaj geldiğinde yüzünde bir tebessüm oluşuyor.
Tıpkı filmin açılış sahnesindeki gibi Isabelle’i sürekli ‘röntgenleyerek’ takip eden kamera sadece Isabelle’in macerasını takip ediyor. Anlatım da, anlatı da Isabelle’in iç dünyasına dair bir ipucu vermiyor. Ozon, karakterinin ailesine ve genel ahlak normlarına karşı yaptığı isyankâr eylemi onu yargılamadan perdeye aktarıyor böylece. Isabelle fahişelik yapmak istiyor ve bunu büyük bir zevk alarak yapıyor, yönetmen hiç kimseye diyecek bir söz bırakmıyor. Fahişelik Isabelle’i büyütüyor, olgunlaştırıyor ve onun hayatında büyük bir iz olarak kalıyor. Hayatı cinsellikle keşfeden Isabelle filmin son sahnesinde, bekâretini kaybetmesinden bu yana ilk defa kendine gerçek anlamıyla bakıyor, ama bu sefer bambaşka bir kadın olarak.
Genç ve Güzel, 1 Ekim 2020 tarihinden itibaren bir ay boyunca MUBI Türkiye’de yayında.
