Bir Sinema Psikopatının Listesi: İnsanın Kendi Yarattığıyla Mücadelesi

İnsan var olduğundan beri dramanın da var olduğu söylenir. Dramanın kaynağı çatışmadır. İnsan sürekli
bir rekabet hâlindedir: Kendisiyle, çevresiyle, doğayla, başka türlerle ve hattâ Tanrı’yla. İnsanın, kendi kendine düşünüp kendi iradesiyle hareket edebilen bir ‘şey’ yaratma çabası da, onun Tanrı’yla bir olmaya dair özentisinin, hattâ onu da
geçme dürtüsünün dışavurumu olarak düşünülebilir. Çünkü bu ‘şey’ genellikle bir ‘Tanrı yaratısı’ olan insana göre ya fiziksel ya bilişsel (ya da her iki açıdan da) üstünlükler taşır.

Yapay zekâ geliştikçe yaratan
ile yaratılan arasındaki sınır da belirsizleşir. Robotlar insanlaşarak birer siborga dönüşür. Yapay zekâyla donatılan robotun insani özelliklerin ne kadarını kazandığını belirleyebilmek için adını bir matematikçiden alan Turing Testi tertiplenir. Bu test, insanın aslında kendisine hizmet etmesi için yarattığı ‘şey’in giderek insanın yerini alacağı paranoyasıyla mücadele etmek içindir. Fakat paranoya duygusu karşılıklıdır çünkü yaratılan ‘şey’in de duyguları vardır artık. Distopik bir gelecekte kaçınılmaz başkaldırı sonrası tarafların hayatta kalma savaşı somut bir hâl alır.

İnsanın kendi yarattığıyla mücadelesi temasının herkes için gizli bir çekiciliği olduğunu düşünüyorum. Listeyi hazırlarken, bu tema etrafında kurduğu atmosferle, yarattığı mekânlarla aslında politik yorumlar yapan, insana dair sorular soran, türlü okumalara açık filmlerden aklıma ilk gelenleri koydum.

İnsanın Kendi Yarattığıyla Mücadelesi
ÖZCAN VARDAR

1. Metropolis (1927)
YÖN. FRITZ LANG
2. Frankenstein (1931)
YÖN. JAMES WHALE
3. 2001: Bir Uzay Macerası (2001: A Space Odyssey, 1968)
YÖN. STANLEY KUBRICK
4. Bıçak Sırtı (Blade Runner, 1982)
YÖN. RIDLEY SCOTT
5. Terminatör (The Terminator, 1984)
YÖN. JAMES CAMERON
6. Matrix (The Matrix, 1999)
YÖN. WACHOWSKI KARDEŞLER
7. Ex Machina (2014)
YÖN. ALEX GARLAND
8. Blade Runner 2049: Bıçak Sırtı (Blade Runner 2049, 2017)
YÖN. DENIS VILLENEUVE