Umut Tazeleyen Filmler: Harold ve Maude
Hal Ashby’nin 1970’li yıllarda imza atacağı bir dizi başyapıtın ilki olan Harold ve Maude Batı dünyasındaki statükonun temellerinin sarsıldığı dönemin ruhunu taşıyan bir film.
Bu yazı Altyazı’nın 190. sayısında yayımlanmıştır.
Harold, ölüm dışında hayatta hiçbir şeye ilgi duymayan, yüzü pudra beyazı, bakışları mahzun, çok zengin ve çok yalnız bir genç. Birbirinden saçma intihar performansları, tek izleyicisi olan annesini çileden çıkarmaktan başka bir işe yaramıyor. Boş zamanlarında –yani sürekli– gittiği cenaze törenlerinde rahiplerin dualarına kulak veriyor Harold. Sanki acı çekmenin, daha doğrusu herhangi bir şey hissetmenin nasıl bir tecrübe olduğunu kavramak istercesine insanların yüzlerine bakıyor, duygularını nasıl dışa vurduklarını gözlemliyor uzun uzun. Sonra bu cenazelerden birinde kendisi gibi eğreti duran, yaşlı bir kadınla kesişiyor yolu. Ancak Maude ölüme değil hayata tutkun: Seksenine yaklaşırken bu dünyadaki tüm duyguları tadıp tüm çiçekleri koklama arzusuyla dolu, sonuçlarını hesaplamadan kalbinden geçen her şeyi yapmayı şiar edinmiş bir kadın. Harold ve Maude, ortak noktası topluma uyum sağlamayı reddetmek olan bu iki karakter arasında kurulan dostluk, yoldaşlık ve aşk ilişkisinin filmi.
Hal Ashby’nin 1970’li yıllarda imza atacağı bir dizi başyapıtın ilki olan Harold ve Maude vatandaşlık hakları hareketinin yükselişe geçtiği, Batı dünyasındaki statükonun temellerinin sarsıldığı, savaş karşıtı mücadelenin ve cinsel devrimin geleneksel toplum yapısının köküne kibrit suyu döktüğü dönemin ruhunu taşıyan bir film. Harold’ı “topluma kazandırmak” için elinden geleni yapan annesinin müttefikleri, normları belirleme ve bireyleri bu normlara uydurma iddiası taşıyan kurumlar: kilise, ordu, psikiyatri, evlilik kurumu… Harold ve Maude, bireyi çeşitli yöntemlerle tahakküm altına almaya çalışan tüm bu köhnemiş yapıları ve temsil ettikleri ideolojiyi, iki kahramanının özgürleştiren sevgisiyle alaşağı ediyor.
Ashby’nin filmi tüm politik alaycılığına ve absürd mizahına rağmen özünde yaşama sevincine, insanın kendine sadakatine vurgu yapan bir dram, hattâ iyimserliğinin fazlaca naif olduğu bile ileri sürülebilir. Ölüm bile bir son değil filmin dünyasında; yaşanacak başka güzelliklerin önünü açan, daha fazla sevmeyi mümkün kılan bir başlangıç yalnızca. Finalde uçurumdan aşağı attığı arabasının ardından bakan Harold da bize arkasını dönüp dans ederek bu yeni başlangıca doğru yürüyor. Ve Harold’ın banjosuyla eşlik ettiği Cat Stevens parçası ‘If You Want to Sing Out’ ile sözünün altını bir kez daha çiziyor Harold ve Maude: “Özgür olmak istiyorsan özgür ol”.
Harold ve Maude (Harold and Maude, 1971)
Yön: Hal Ashby
