Sinematek’in Ocak-Nisan Programı
30 Ocak – 7 Nisan
Sinematek/Sinema Evi‘nin Ocak-Nisan dönemini kapsayan programları duyuruldu. İki ya da üç aylık programlarla sinema tarihine yön veren ve modern sinema dilinin oluşmasına katkı sunan akım ve ekollere odaklanan seçkileri panel, konferans, sergi gibi etkinlikler eşliğinde seyirciyle buluşturan Sinematek, yeni yılın ilk programında Belçikalı yönetmen Chantal Akerman’ı odağına alıyor. Yayıncılığını Britanya Film Enstitüsü’nün (BFI) üstlendiği ve sinema alanında yayın yapan en köklü oluşumlardan biri olan Sight and Sound dergisinin 1952’den beri her on yılda bir güncellediği ‘Tüm Zamanların En İyi 100 Filmi’ listesinin 2022 edisyonunda Akerman’ın başyapıtı Jeanne Dielman (Jeanne Dielman, 23, quai du commerce, 1080 Bruxelles, 1975) birinci seçilmişti. Böylece liste tarihinde ilk kez kadın bir yönetmenin filmi birinci sırada yer almış oldu. Sinematek, yönetmenin henüz 25 yaşındayken çektiği Jeanne Dielman‘ın da aralarında olduğu 18 filmini bir araya getirerek Türkiye’de bugüne dek yapılmış en kapsamlı Akerman retrospektifini seyirciyle buluşturuyor. Akerman’ın ilk filmi Patlat Şehri (Saute Ma Ville, 1968), genç bir kadının hayatından üç kesite odaklanan Ben Sen O (Je tu il elle, 1974), yönetmenin en otobiyografik filmlerinden Anna’nın Buluşmaları (Les rendez-vous d’Anna, 1978), Brüksel’de sıcak bir yaz gecesinde birbirinden bağımsız insanları takip eden Tüm Bir Gece (Toute une nuit, 1982), koreograf ve dansçı Pina Bausch’un yaratım dünyasını çok katmanlı biçimde ele alan Bir Gün Pina Dedi ki… (Un jour Pina m’a demandé, 1983), bir alışveriş merkezinin alt katındaki mağazalara gelen müşterilerle çalışanların aşkı arayışları üzerine bir müzikal olan Golden Eighties (1986), Akerman’ın Berlin Duvarı’nın yıkılmasının hemen ardından Sovyet ülkelerine giderek bu tarihi kırılmanın kaydını tuttuğu Doğudan (D’Est, 1993) gibi filmlerin yer aldığı programda yönetmenin son döneminde onunla birlikte çalışmış olan Marianne Lambert imzalı Hiçbir Yere Ait Değilim: Chantal Akerman’ın Sineması (I Don’t Belong Anywhere: Le cinéma de Chantal Akerman, 2015) belgeseli de seyirciyle buluşuyor.
Marcello Mastroianni Toplu Gösterimi
Sinematek, İtalyan oyuncu Marcello Mastroianni’yi filmleriyle hatırlıyor. İstanbul İtalyan Kültür Merkezi’nin katkılarıyla düzenlenen seçki, 60 yıla yaklaşan sinema kariyerinde Federico Fellini’den Theodoros Angelopoulos’a pek çok önemli yönetmenle çalışan Mastroianni’nin rol aldığı filmlerden sekizini bir araya getiriyor. 1924 doğumlu oyuncuya özel hazırlanan ‘Marcello Mastroianni 100 Yaşında!’ programında Mastroianni’nin kariyeri boyunca birçok kez işbirliği yaptığı Federico Fellini’yle çektiği filmlerden ikisi, Sekiz Buçuk (8 ½, 1963) ve Kadınlar Kenti (La città delle donne, 1980) görülebilecek. Mastroianni’nin yakın dostu ve birlikte çalışmayı en sevdiği yönetmenlerden birisi olan Ettore Scola’nın Özel Bir Gün (Una giornata particolare, 1977) ve Saat Kaç? (Che ora è?, 1989) filmlerinin yer aldığı program kapsamında Vittorio De Sica imzalı İtalyan Usulü Evlilik (Matrimonio all’italiana, 1964), Marco Ferreri imzalı Büyük Tıkınma (La grande bouffe, 1973), Paolo Taviani ve Vittorio Taviani imzalı Allonsanfàn (1974) ve Theodoros Angelopoulos imzalı Arıcı (O melissokomos, 1986) adlı klasikleri izlemek mümkün.
André Antoine Filmleri ‘Sessiz Perşembe’de
Sinematek/Sinema Evi’nin gelenekselleşen programlarından ‘Sessiz Perşembe’nin yeni seçkisi Fransız tiyatro ve sinema yönetmeni André Antoine’ı odağına alıyor. 1887 yılında Paris’te kurduğu bağımsız ‘Théâtre Libre’ (Özgür Tiyatro) ile sahnelediği oyunlarla natüralist tiyatro anlayışının kurucusu olarak anılan Antoine, Osmanlı İmparatorluğu’nda da tanınan, 1890’larda birkaç kez İstanbul’a gelerek oyunlarını sergileyen bir isimdi. Aralarında Muhsin Ertuğrul’un da olduğu genç tiyatro hayranlarının yakından izlediği Antoine, Dârülbedâyi’nin kurulması sürecinde yer almıştı. Tiyatronun yanı sıra sinemayla da ilgilenen Fransız yönetmenin Kırlangıç ve Baştankara (L’hirondelle et la mésange, 1920) adlı filmi 1924 yılında bir kez gösterildikten sonra ortadan kaybolmuştu. 1982 yılında Fransız Sinemateki’nde gün yüzüne çıkan film Sinematek’in programı vesilesiyle seyirciyle buluşacak. Antoine’ın Suçlu (Le Coupable, 1917) ve Toprak (La terre, 1921) filmleri de program kapsamında gösterilecek. ‘Sessiz Perşembe’ gösterimleri her zaman olduğu gibi canlı müzik eşliğinde sunulacak.
Öte yandan Sinematek, geçtiğimiz yıl restorasyonunu gerçekleştirdiği Erden Kıral imzalı Hakkâri’de Bir Mevsim‘in (1983) gösterimlerine devam ediyor. Berlinale’de Gümüş Ayı ve FIPRESCI ödüllerini alan film 18 ve 25 Şubat’ta seyirciyle buluşacak. Sinematek’in Türkiye’deki etki ve gelişimini takip ederken Onat Kutlar’ın yaşam öyküsünden de izler taşıyan Önder Esmer’in Aşk, Ateş ve Anarşi Günleri: Türk Sinemateki ve Onat Kutlar (2023) belgeselinin 25 Ocak tarihli gösterimine ise katılım ücretsiz.
Film gösterimleri ve etkinliklerin program takvimine Sinematek/Sinema Evi’nin internet sitesinden ulaşmak mümkün.
