‘Özgür Sinema Bülteni’ – Sonbahar 2024

Altyazı Fasikül’ün ‘Özgür Sinema Bülteni’ – Sonbahar 2024 yayında. Özgür sinema alanındaki gelişmelere yer verilen üç aylık bültenin tamamını okumak için Altyazı Fasikül’ü ziyaret edebilirsiniz.
Altyazı Fasikül’ün gelenekselleşen ‘Özgür Sinema Bülteni’nin Sonbahar 2024 edisyonu yayında. Eylül, Ekim ve Kasım aylarında yaşanan gelişmelere yer verilen bültende Türkiye’nin köklü film festivallerindeki tartışmalar dikkat çekiyor. İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV), İstanbul Film Festivali’nde 1985’ten bu yana düzenlenen Ulusal Yarışma ve Ulusal Belgesel Yarışması’nın gelecek yıldan itibaren festival programında yer almayacağını duyurdu. Bu değişiklik sadece Ulusal Yarışma’yı kaldırmakla kalmıyor, belgesel sinemanın görünürlüğüne de bir darbe vuruyor. Özellikle kendine temsil alanı bulmakta zorlanan politik odağa sahip yaratıcı belgesellerin üretiminin de bu karardan kötü yönde etkilenmesi büyük bir olasılık. Bir başka festival, Adana Altın Koza’da ‘ayrımcılık’ başlığı öne çıkarken Antalya Altın Portakal Film Festivali ise LGBT tartışmalarıyla geçti. Hatırlanacağı üzere Altın Portakal, geçtiğimiz yıl Nejla Demirci’nin Kanun Hükmü (2023) belgeseline uygulanan sansürden dolayı iptal edilmişti. Özgürlük için Sanat İnisiyatifi, Altın Portakal’ı protesto etmek ve festival tarihinde yaşanan sansür olaylarını hatırlatmak amacıyla alternatif gösterimler düzenlemeyi planlıyordu. Ancak Antalya Valiliği, programdaki filmlerden Kanun Hükmü‘nü “milli birlik ve beraberliğimizi zedeleyici nitelikte olduğu ve provokasyonlara sebep olabileceği” gerekçesiyle engelledi.
Filmlere uygulanan sansürler bununla da sınırlı değil: Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı Sinema Filmlerini Sınıflandırma ve Değerlendirme Kurulu, Özkan Küçük imzalı Rojbash’ın (Merhaba, 2022) “ticari dolaşıma ve gösterime sunulmasının uygun bulunmadığına” karar vererek filme eser işletme belgesi vermedi. Kazım Öz, YouTube’da yayınlanan Zer (2017) filmi nedeniyle İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından hakkında “terör örgütü propagandası” suçlamasıyla açılan soruşturma kapsamında ifadeye çağrıldı. Kadıköy Kaymakamlığı, MUBI Fest İstanbul 2024’ün açılış filmi Queer‘i (2024) gösterime saatler kala “toplum barışını tehlikeye atacak provokatif içerik taşıdığı” gerekçesiyle yasaklarken MUBI, festivalin İstanbul programını tamamen iptal etti. Ayrıca cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “milli güvenlik sorunu” ifadeleriyle hedef gösterdiği pek çok diziye RTÜK tarafından yaptırım uygulandı.
Bunlarla birlikte lisansı iptal edilen Açık Radyo’nun internet yayınıyla faaliyetlerine devam etmesinden ifade ve basın özgürlüğüne yönelik operasyona, kayyım yönetimindeki üniversitelerde yaşanan sinema yasaklarından Risk Altındaki Sinemacılarla Uluslararası Dayanışma Koalisyonu’nun (ICFR) İranlı sinemacılarla dayanışma çağrısına özgür sinema alanında son üç ayda yaşanan pek çok gelişmeyi Özgür Sinema Bülteni’nden takip etmek mümkün.