Yaşamaya Bak: Dünyadaki Yerini Bulmak

Mike Mills imzalı Yaşamaya Bak, Amerika’nın farklı kentlerini gezerek gençlerle röportaj yapan bir radyo programcısının bakmak zorunda kaldığı yeğeniyle kurduğu ilişkiyi anlatırken, gündelik diyalogların içine varoluş sancısını da, dünyanın acılarını da, umudu da sığdıran duygu yüklü bir film.

Bu yazı, ilk olarak ‘Altyazı’nın 2021 Yıllığı’nda yayımlanmıştır.

Başparmak (Thumbsucker, 2005), Yeni Başlangıçlar (Beginners, 2010) ve 20th Century  Women (2016) gibi filmleriyle tanınan Mike Mills’in yeni filmi, iki karakter etrafında şekillenen siyah-beyaz bir dostluk öyküsü. Yaşamaya Bak (C’mon C’mon, 2021), ABD’nin farklı kentlerinde gençlerle buluşup röportaj yapan radyo programcısı Johnny ile yıllardır görmediği ve neredeyse hiç tanımadığı on yaşındaki yeğeni Jesse arasında beklenmedik bir zamanda kurulan zoraki yoldaşlığa odaklanıyor.

Kız kardeşi Viv, tüm dikkatini ve vaktini psikolojik sorunlarla boğuşan eşine ayırmak zorunda kaldığı için Johnny’den birkaç günlüğüne Jesse’ye göz kulak olmasını istiyor. Bu birkaç gün uzadıkça dayı-yeğen önce Los Angeles’tan Johnny’nin yaşadığı New York’a, sonra da bir dizi röportaj yapacağı New Orleans’a gidiyorlar. Hayat tarafından kırılmış, ufalanmış Johnny için önceleri fazlasıyla enerjik, başa çıkması zor bir çocuk Jesse; sürekli ilgi isteyen, sokakta yürürken bir an gözden kaçırmaması gereken bir haylaz. Ancak günler geçtikçe aralarındaki bağ sıkılaşıyor ve Jesse’nin dünyaya yönelttiği meraklı, iştahlı, heyecan dolu bakış Johnny’yi de ele geçirmeye başlıyor. O gün hangi atıştırmalığın yeneceğinden gece yatma saati öncesi okunacak masala, oradan en yoğun, varoluşsal sorgulamalara uzanan sohbetleri Johnny’yi bir yandan da, içinde en derinlere gömdüğü küskünlüğüyle, umutsuzluğuyla yüzleşmeye yöneltiyor.

Böylece film, çok ince dokunuşlarla kayba ve mateme, sevme ve sevilme ihtiyacına, geleceği şekillendirme çabasına, bu dünyadaki yerini bulma mücadelesine dair sade ama incelikli bir yolculuğa çıkarıyor izleyiciyi. Kendisine kariyerinin ilk Oscar’ını kazandıran Joker’den (2019) sonraki bu ilk rolünde Joaquin Phoenix, son yıllarda pek çok örneğini gördüğümüz gösterişli performanslarına kıyasla çok daha alçakgönüllü bir oyunculuk koyuyor ortaya. Buna karşılık, Jesse’yi canlandıran Woody Norman’ın da ona başarıyla eşlik ettiğini belirtmek gerek. İzleyicinin kalbinde hiç fark etmediği bir boşluğu dolduran incelikli bir film Yaşamaya Bak.

Bir An: Johnny’nin Röportajları

Aslında bir an değil, filmin geneline yayılan ve Johnny ile Jesse’nin yolculuğundan ufak parantezlerle ayrılan bir dizi sahne: Johnny ABD’nin farklı yerlerinde gençleri, çocukları evlerinde ya da okullarında ziyaret ediyor, “gelecekten ne bekliyorsun?” ya da “dünyadaki en önemli sorun nedir sence?” gibi devasa soruları cevaplamaları için mikrofon uzatıyor onlara. Çoğunun alt sınıftan geldiğini hemen anladığımız gençler de çevrelerine dair gözlemlerinden, hayattan beklentilerinden ya da aile içinde yaşadıkları alelade bir sorundan bahsediyorlar. Kurmacanın belgesele göz kırptığı bu röportajlara kimi zaman yoksul kenar mahallelerin, kimi zaman da ihtişamlı kent merkezlerinin görüntüleri eşlik ederken Johnny’yle birlikte biz de dünyanın tüm acılarını sırtlanmanın yükü altında eziliyoruz. Sonra bir an geliyor, gencecik bir çocuğun bir sözüyle, bir bakışıyla, her şeyin mucizevi bir şekilde düzeleceğine dair naif bir iyimserliğe savruluyoruz. Belki de bu iki duygunun bir aradalığında bir çelişki yoktur.

Yaşamaya Bak, 17 Haziran’dan itibaren Başka Sinema salonlarında gösterimde.

‘Altyazı’nın 2021 Yıllığı’nı matbu olarak satın almak için tıklayın.