Béla Tarr’dan Kendi Külliyatına Bir “Sonsöz”: Missing People

Usta yönetmen Béla Tarr’ın Wiener Festwochen Festivali’nde gösterilen son işi Missing People (Kayıp İnsanlar) film, performans ve görsel sanat gibi türleri birleştiren, sıradışı bir eser. BFI’dan Jonathan Romney, ziyaret ettiği ve ardından yönetmenle bir söyleşi gerçekleştirdiği festivalden izlenimlerini aktarıyor. Macaristanlı yönetmen, 2011’de çektiği son uzun metrajı Torino Atı (A torinói ló) sonrasında sinemayı bırakacağını söylemişti ve son olarak Muhamed (2017) adındaki kısa işinde Saraybosnalı bir sokak çalgıcısının hikâyesini ele almıştı. Tarr, “bir tür ilahi” ve “kendi külliyatına bir sonsöz” olarak nitelendirdiği Missing People’ın çekim sürecinde Viyana’daki evsizlerle altı ay boyunca çalışarak şehrin gizli sığınaklarını keşfetmiş. Festivaldeki gösteriminin ardından bir daha izlenemeyecek olan yapım; sadece gösterildiği mekân ve durum için tasarlanmış, belirli bir yere “özgü”, sıradışı bir eser. Üç ayrı büyük ekranında gösterilen filme, törensel bir performans da eşlik ediyor.

Evsizlerin bazen grup, bazen birey olarak ekranda yer bulduğu ve mekânı ekran içi ve dışı ögelerle kendi alanları hâline getirdiği Missing People, Macaristan’da yakın zamanda yürürlüğe giren bir yasadan esinlenmiş. Yasaya göre evsizler artık suçlu olarak kategorize ediliyor. Tarr,  Doğu Avrupa’nın pek çok bölgesinden Viyana’ya gelen ve Almanca konuşmayan evsizler için filmde “bir ortak dil bulduklarını” söylüyor. Altı ay boyunca barınakları gezen ve evsizlerin hikayelerini dinleyen yönetmen, tüm karakterleri çok sevdiğini, sevgi olmadan bu işi yapmanın mümkün olmadığını söylüyor. Seyircilerin “evsizlerden çok da bir farkları olmadığını ya da bu farkın geçici olduğunu” belirten Tarr, işin kendi “geçiciliği”yle ilgili olarak ise şöyle diyor: “Eğer 20 yıl sonra bu geceyi hatırlarsanız, bir çelişki yok demektir.”