Bir An: Zama

Zama. Sulh hâkimi Zama. Adalet ruhuyla ıslah eden Zama. Kızılderili arabulucusu, kılıcını çekmeden adalet getiren, acımasız yalnızlığında ölümsüz, korkusuz Zama.

Lucrecia Martel’in filmi, başkarakter Diego de Zama’yı böyle tanıtır bize. 17. yüzyılda, İspanya kraliyetinin Güney Amerika’daki sömürge topraklarını ıslah etmekle görevlidir Zama. Kendisine verilen güce sıkı sıkıya sarılmış, beyaz adamın üstünlüğüne ve dünyaya hükmetme hakkına inanmış, kraliyetin sadık bir hizmetkârıdır. Sadakati karşılığında istediği tek bir şey vardır Zama’nın: Uzun zamandır beklediği terfiyi alarak karısı ve çocuklarına kavuşmak, hakkı olan itibarla bir kahraman gibi İspanya topraklarına dönmek. Ancak herkesten çok Zama bilir, hizmetkârlardan efendi olamayacağını. Üç vali, sayısını bilemediğimiz yıl geçer Zama beklerken. Yönetmenin ifadesiyle “sonsuz bekleyişin” hikâyesidir Zama’nın hikâyesi.

Son bir çare vardır hakkı olanı alması için. İsmi artık efsanelerle anılan, acımasız haydut Vicuña Porto’yu yakalamak. Zama Vali’nin karşısında el pençe divan, tayini için ricacı beklerken, Vali kumar masasında Vicuña Porto’ya ait olduğu iddia edilen kesik kulakları kazanır. İsyanın, ihanetin, güce tapanlara karşı gelmenin, kışkırtıcı arzusuna biçilmiş bir surettir âdeta bu kulaklar. İşte o an, unutulmaz bir sinemasal âna dönüşür. Valinin ancak birkaç karede gördüğümüz isimsiz yaveri gözlerini bu paha biçilmez ganimetten ayıramaz. O kadar kuvvetli bir arzuyla dolar ki valinin boynuna astığı kulaklara dokunmak için, bu arzu âdeta anlatımda bir girdap yaratır. Film ilk ve son defa Zama’nın bakış açısından çıkar, sesler duyulmaz olur, kamera yaverin tereddüdüne kilitlenir. Her şey yirmi saniye içinde olup biter. Anlatım eski akışına kavuştuğunda, Zama’nın göğsünü kabartmaktan başka işe yaramayan sıfatları ve ancak güçsüzü ezmek için kullanmasına izin verilen yetkileri artık her zamankinden daha değersizdir.

Zama (2017)
YÖN: LUCRECIA MARTEL