Bir Sinema Psikopatının Listesi: Dönüştüren Yolculuklar
Yoldan gelenin her zaman anlatacakları vardır. Bazen büyük çabalarla kendi ellerimizle örüp kurarız yolları, bazense görkemli bir kolektif çaba sonucu ortaya çıkarlar. Birlikte yürüdükçe güzelleşir, katmerlenirler.
Geriye dönüşü olmayan yolculuklar aynı zamanda büyük özgürleşmelere işaret eder. Tıpkı Zapatistaların söylediği gibi, yollar bize sorular sormak için sunulmuş fırsatlardır. En güzeli de ulaşılacak yerin değil, yolun kendisinin başlı başına bir deneyime dönüştüğü anlardır. Her yolculuk aslında sınırlara karşı verilen bir sınırsızlık mücadelesidir de. Coğrafi sınırlar, bedenin sınırları, aklın ve hayal gücünün sınırları ancak yolculuklarla aşılır.
Med Hondo’nun Oh, Sun filminde, kendini Paris’in ortasında bulan Afrikalı göçmenin kimliğinde yaşanan dönüşüm, türler arası geçişler üzerinden örülerek sunulur. Güneşe Yolculuk’ta Berzan’ın ölümünün ardından Mehmet’in yaptığı yolculuk, coğrafyalar arası geçişin ve yeni yollara temasın dayatılan kimlikten kurtulmak ve yeni katmanlarla büyümek adına ne kadar büyülü bir deneyime dönüştüğünü gösterir. Tekel İşçileri Direnişi’ndeki “Ölmek var, dönmek yok” sloganıyla beraber işçi ve direnişçi olarak kendini Kemal Sunal’ın çift rollü karakterlerine benzeten kadın işçinin yolculuğu, dönüşümün en heyecan verici örneklerindendir.
Yolculuklarım sırasında yollarıyla sıklıkla aklıma gelen, yollarından ilham aldığım filmleri hiyerarşik olmayan bir sırayla bir araya getirdim. Tüm yolcular yolunda gerek. Preguntando caminamos!*
*Sorular sorarak yürüyoruz.
DÖNÜŞTÜREN YOLCULUKLAR
NAGEHAN USKAN
1. Dokumacılar (Die Weber, 1927)
YÖN. FREDERIC ZELNIK
2. Oh, Sun (Soleil Ô, 1967)
YÖN. MED HONDO
3. Afrikalı Orestiade İçin Notlar (Appunti per un’Orestiade Africana, 1970)
YÖN. PIER PAOLO PASOLINI
4. Fata Morgana (1971)
YÖN. WERNER HERZOG
5. Güneşsiz (Sans Soleil, 1983)
YÖN. CHRIS MARKER
6. Leningrad Kovboyları Amerika’ya Gidin (Leningrad Cowboys Go America, 1989)
YÖN. AKI KAURISMÄKI
7. Ayna (Ayneh, 1997)
YÖN. CAFER PANAHİ
8. Güneşe Yolculuk (1999)
YÖN. YEŞİM USTAOĞLU
9. Sicilia! (1999)
YÖN. DANIÈLE HUILLET, JEAN-MARIE STRAUB
10. Tekel İşçileri Direnişi (2015)
ARTIKİŞLER KOLEKTİFİ
