Ferit: Ertem Eğilmez’in ‘Uzun Oğlu’
Tarık Akan’ın 1970’li yıllarda birçok kez hayat verdiği Ferit tiplemesi, ünlü oyuncuyu döneminin en beğenilen jönlerinden biri hâline getirir. Bu tiplemenin hikâyesi ise Akan’ın yönetmen ve yapımcı Ertem Eğilmez’le ilişkisine dair samimi ipuçları barındırır.
Bu yazı, Altyazı’nın Gayri Resmî ve Resimli Türkiye Sinema Sözlüğü’nde yayımlanmıştır.
Tarık Akan’ın 1970-1976 yılları arasında rol aldığı filmlerin büyük bir çoğunluğunda canlandırdığı karakterlerin adı. Akan, Ses dergisi yarışmasını kazandıktan sonra başladığı sinema kariyerinde ilk olarak Beyoğlu Güzeli’nde (1971) dönemin ünlü yıldızlarından Hülya Koçyiğit’in karşısında rol alır. Daha bu ilk filminde canlandırdığı karakterin adını Ferit olarak koyan kişi, filmin yönetmeni ve yapımcısı Ertem Eğilmez’den başkası değildir. Bu altı yıllık dönem boyunca Akan, toplam on iki filmde Ferit adlı karakterleri canlandırır. Bu filmlerin büyük bir çoğunluğunun yönetmeni ve yapımcısı Ertem Eğilmez’dir ve kendi babasının adını verdiği karakterleri bu genç ve yakışıklı oyuncuya emanet eder. Eğilmez’in yapımcı oğlu Ferdi Eğilmez’e göre sonraki yıllarda aralarında bir küslük ortaya çıksa da Eğilmez, Akan’ı hep ‘uzun oğlum’ diye anar. Zira kendisine Ferit adını vermediği 1973 yapımı Yalancı Yarim filminde de oğlunun adı olan Ferdi’yi verir. Bu arada Ferit’in karşısındaki esas kızlar Hülya Koçyiğit’ten Filiz Akın’a, Hale Soygazi’den Necla Nazır’a bir çeşitlilik sergileseler de hepsi, Eğilmez’in kızı Alev’in adını taşır. İş ve özel hayatını ayırmak konusunda son derece titiz davranan ve çocuklarının sinemacılık işine bulaşmasını istemeyen Eğilmez, aile fertlerinin isimlerini belki de başka bir biçimde çocukları olarak gördüğü filmlerinde yaşatmaya çalışmıştır. Bunlar arasında ortaya çıkan Ferit tiplemesi, Tarık Akan’ı döneminin en beğenilen jönlerinden biri hâline getirmiştir. Yakışıklı, genelde zengin ve ayrıcalıklı ailelerin biraz şımarık oğullarına karşılık gelen Ferit tiplemesi, her filmde kendisinden daha yoksul ve farklı bir toplumsal seviyeden gelen ama iffetli olduğu kadar da zeki bir genç kadın tarafından hem aşkı hem de zekâsı ile adam edildikçe, kadın seyircilerin içinin yağı erir. Akan’ın 1978 sonrasında toplumsal gerçekçi bir sinema anlayışını benimsemesiyle geride bıraktığı Ferit tiplemesinin, her ne kadar kendi anı kitabında yer almasa da, o dönemin –özellikle de kadın– seyircilerinin hafızalarında ayrı bir yeri vardır.
