Bir An: Geceyarısı Kovboyu
Milattan önce birinci yüzyılda yaşamış Latin şair Lucretius ‘Evrenin Yapısı’ adını verdiği 7400 dizelik şiirinde dönemin bilgileri ışığında doğayı açıklamaya girişir. Turgut Uyar ile Tomris Uyar tarafından Türkçeye çevrilen bu şiirin son bölümü Atina’yı saran bir veba salgınını anlatır. Salgın yüzünden tapınaklar baştan başa cesetle dolmuş, insanlar ölülerini gömemez olmuştur. Cesetleri yakmak gerekir. Bu da kolay değildir. Başka ölüler için yakılmış ateşlere kendi ölülerini atabilmek için kavga eder insanlar, kan dökerler; sonunda da amaçlarına ulaşırlar. Şiir bu “başarıyı” anlatan şu dizeyle biter: “Ama seven, bırakmadı sevdiği ölüyü.”
Geceyarısı Kovboyu’nun son sahnesinde, New York’a jigololuk yapmaya gelip beceremeyen Joe Buck ile sefil ve hasta durumdaki dolandırıcı Ratso’yu, Miami’ye doğru çıktıkları uzun otobüs yolculuğunda görürüz. Bu iki arkadaş arkalarda bir yerde oturuyordur. İkisinin de Miami’de onları bekleyen hayata dair hayalleri vardır. New York’taki kötü günleri geride bırakacaklardır. Joe Buck hayallerinden söz ederken Ratso, başı otobüsün camında, ölür. Ratso küçücük, kuş kadar bir adamdır, kuş gibi ölür. Otobüs şoförü, yolcuları tedirgin etmemek için Ratso’nun öldüğünü saklar, hasta olduğunu söyler. Ama yolcular durumu sezmiştir ve koltuklarında dönüp Joe Buck ile Ratso’ya bakarlar. Ah, o dönüp bakanlar! Hayatta olmanın ürpertisiyle, merakla ve sanki biraz da küçümseyerek bakarlar. Joe Buck bu bakışlardan utanır. Neden utanıyordur, ölümden mi? Ölüm, yaşayan insanların arasında, güneşli bir günde sahil boyunca ilerleyen bir otobüste utanılacak bir şey midir? Anlaşılan öyledir. Bu tuhaf utancı yolculardan biri, bir yaşlı kadın da hissetmiş olacak ki, aynasını çıkarıp aceleyle makyajını tazeler. Joe Buck ise önce Ratso’yla kendisine yönelen bakışlardan kaçmaya çalışır, hemen sonra dönüp Ratso’ya sarılır. Gözlerini kaçırmadan ama yine utanarak öteki yolculara bakar. Elleri Ratso’nun omuzlarındadır. Çünkü seven bırakmaz sevdiği ölüyü. Barış Bıçakçı
(Midnight Cowboy, 1969)
Yön: John Schlesinger
