Yoldan Çıkan Kahramanlar
Baltayla kapıları parçalayanlar, sıkıntıdan kaosa kaçanlar, yola girmemeyi seçenler, tutkusunun kurbanı olanlar… Aras Keser sinemanın kaygan bir zeminde ilerleyen, deliliğin eşiğindeki kahramanlarını sıralıyor.
Kontrolü kaybetmek her zaman ilgi çekicidir. Kahramanın yolculuğu bazen beklediğimiz gibi gitmez. Onu çağıran maceranın sonunda ne büyük bir değişim yaşar, ne de evine dönüp her şeyin değerini anlar. Çünkü yolda işler çoktan çığırından çıkmıştır.
‘Deliliğin eşiğine gelen kahraman’ arketipi edebiyatın olduğu kadar sinemanın da ilgisini çekmiştir hep. Beyazperdenin unutulmaz karakterleri arasında bu arketipe sık sık rastlarız. Zamanın neredeyse durduğu bir dünyada, sakinlikten kaosa doğru yol alan Zama beklemenin yarattığı can sıkıntısıyla yoldan çıkarken, Cinnet’in kahramanı Jack ise izole dünyalarını ziyaret eden davetsiz misafirlerin de etkisiyle deliliğin eşiğine gelir, kapıya ardı ardına indirdiği balta darbeleriyle hayatını ve ailesini tarumar eder.
Sadece yoldan çıkmak değil, yola girmemeyi tercih etmek de olabilir karakterin alamet-i farikası. Fitzcarraldo gibi Amazon’un derinliklerinde bir opera binası kurmak için gemisini bir dağın zirvesine taşıyacak kadar tutkusunun peşinde kaybolanlar sadece görsel hafızamıza değil, aryalar eşliğinde işitsel hafızamıza da kazınabilir. Tutku demişken, Dünyanın Sınırında’nın kahramanı Robert Tassen’in bir yandan derin bir aşk acısı çekerken diğer yandan sadece adını duyduğu bir gerilla liderinin peşinde dolanıp durduğu, en sonunda bölüğünü Hindiçin’in sonsuz ormanlarında bitmeyecek bir yolculuğa sürüklediği “yoldan çıkış” da hafızamızda sapasağlam bir yer edinir.
İzleyici kaygan zeminde ilerleyen kahramanları çoğunlukla güçlü oyunculuk performansları eşliğinde hatırlar. Yoldan, kontrolden ya da çığırından çıkmanın estetiği bir güç kazanıyorsa, bunda kahramana hayat verenlerin payı yadsınamaz. Klaus Kinski, Jack Nicholson, Martin Sheen ya da Daniel Day-Lewis… Bu öykülerde hepsi akıllara kazınan performanslar ortaya koymuştur.
Yoldan Çıkan Kahramanlar
Hazırlayan: Aras Keser
- Shock Corridor (1963)
YÖN. SAMUEL FULLER
- İki Yüzlü Adam (Seconds, 1966)
YÖN. JOHN FRANKENHEIMER
- Kıyamet (Apocalypse Now, 1979)
YÖN. FRANCIS FORD COPPOLA
- Cinnet (The Shining, 1980)
YÖN. STANLEY KUBRICK
- Ms. 45 (1981)
YÖN. ABEL FERRARA
- Fitzcarraldo (1982)
YÖN. WERNER HERZOG
- Herkese Karşı Tek Başına (Seul Contre Tous, 1998)
YÖN. GASPAR NOÉ
- Kan Dökülecek (There Will Be Blood, 2007)
YÖN. PAUL THOMAS ANDERSON
- Zama (2017)
YÖN. LUCRECIA MARTEL
- Dünyanın Sınırında (Les Confins du Monde, 2018)
YÖN. GUILLAUME NICLOUX