Umut Tazeleyen Filmler: Motosiklet Günlükleri

“Ernesto henüz yirmi üç yaşında. Che Guevara ismini almamış, gerilla mücadelesine başlamamış, kalbindeki mücadele isteğinin farkına bile varmamış…”

Firuze Engin

Bu yazı Altyazı’nın 181. sayısında yayımlanmıştır.

Eski püskü bir motosiklet, Arjantinli iki genç adam… 1952’de Buenos Aires’ten başlayıp Patagonya’ya, oradan Şili’ye, sonra And Dağları üzerinden Machu Picchu’ya, Peru’ya ve Amazon Nehri kıyısındaki San Pablo’ya, cüzzamlıların kolonileri içine ve son olarak Venezüella’nın Guajira yarımadasına uzanan tarihî bir yolculuk. Bu iki genç adam yolculuklarının Latin Amerika’nın geleceğini değiştireceğini ve dünya tarihine geçen en önemli serüvenlerden biri olacağını bilmiyorlar.

Ernesto henüz yirmi üç yaşında. Che Guevara ismini almamış, gerilla mücadelesine başlamamış, kalbindeki mücadele isteğinin farkına bile varmamış… Yalnızca Latin topraklarını motosikletle dolaşmayı hayal eden bir tıp öğrencisi. Cüzzam uzmanı, amatör rugby oyuncusu ve astım hastası. Kendini tanımlayabileceği başka hiçbir kelimesi yok. Biyokimyacı arkadaşı Alberto Granado’yla birlikte ‘Güçlü’ adını verdikleri motosikletlerine atlayıp çıktıkları bu yolculuktan sonra, Ernesto hayatta sahip olabileceği en değerli kelimeyi kazanacak: Devrimci!

Motosiklet Günlüğü, Che Guevara’nın gezi sırasında tuttuğu günlükler ile Alberto Granado’nun anı kitabına dayanarak ve ikilinin rotasını birebir takip ederek çekilmiş bir yol filmi. Yaşadıkları kıtayı keşfetme gayesiyle seyahate çıkan iki arkadaş köle işçilerle, sürgün yiyen insanlarla, emeğinin karşılığını asla alamayan köylülerle, hayattan dışlanan cüzzamlılarla, elbiselerini çocuk bezi yapan kadınlarla, hastalık ve sağlığı ikiye ayıran Amazon nehriyle karşılaşınca bildiklerinden farklı bir Latin Amerika’yla tanışırlar. Bu tanışma Ernesto’nun geleceğini belirleyen yeni değerlere ulaşmasını sağlar.

Ocak ayında yola çıkan bu iki sıkı dost motosikletleri onları terk etse bile yolu ve birbirini terk etmez. Yol boyu kavga eder, eğlenir, çölleri yürüyerek geçer ve mart ayında Şili’ye ulaşırlar. Şili’de bir madende karşılaştıkları komünistler onlara sorar:

– Neden seyahat ediyorsunuz?

– Öylesine, diye cevap verirler.

Öylesine başlayan yolculuk, sınırlarla ayrılmış bu büyük coğrafyadaki insanların hem ortak bir kültürü hem de benzer yoksulluk ve çaresizlikleri paylaştığını öğretir. Ernesto artık Amerika’nın etnik kökeni farklı insanlardan değil, aynı kökenden gelen melez halklardan oluştuğunu düşünmeye başlamıştır. Uzun bir zaman sonra San Pablo’da, cüzzam kolonisindeyken, doğum gününü kutlayan insanlara şu cümleleri kuracaktır: “Meksika’dan Macellan Boğazı’na kadar biz tek bir karışık ırkız! Yaşasın birleşik Amerika!”

Latin Amerika Ernesto’yu değiştirir. Ve bu seyahatten sonraki yaşamı boyunca Ernesto da Latin Amerika’yı değiştirmeye inanacaktır!

Motosiklet Günlüğü, “Hakiki bir yolculuk, hiçbir şey beklemeden yola çıkmaktır!” diyen, insanı cesaretle yola düşmeye çağıran bir film. Yönü ya da umudu kaybedince, ki bu sık sık oluyor, Güney Amerika’nın vahşi, bereketli tabiatını, Gustavo Santaolalla’nın kalbi büyüten şarkıları eşliğinde tekrar tekrar izlemeli. Amazon nehrini nefesi kesilene kadar kulaç atarak geçen Ernesto’nun karşı kıyıya vardığı o ânı hatırlayıp, bir kez daha umudu tazelemeli: Cesur olup inananlar için mutlaka bir başka kıyı vardır. Ve o kıyıda bekleyen insanlar da!