İspanyol Sinema Tarihine Düşülen Bir Şerh

Koronavirüs günleri bazen beklenmedik keşiflere de yol açıyor. İspanyol Ulusal Film Arşivi, yıllar önce kataloglarına yanlış bilgiyle girilen Mallorca adlı belgeselin, bir kadın yönetmen tarafından çekilen ilk sesli İspanyol filmi olabileceğini duyurdu.

Geçtiğimiz günlerde keşfedilen Mallorca’nın hikâyesi, 1982’de, bir mobilya tüccarının İspanyol Ulusal Film Arşivi’ne (Filmoteca Española) yaptığı bağışla başlıyor. Film hata sonucu arşiv kayıtlarına, 1926 yapımı bir sessiz film olarak geçiyor ve yönetmeni belirlenemese de erkek olduğu düşünülüyor. Oysa yakın zamanda, arşivin yeniden elden geçirilmesi, İspanyol sinema tarihçilerinin hiç tanımadığı bir ismin ortaya çıkmasına vesile oldu. Bir adadaki dingin yaşamı belgeleyen, balıkçıları, sokakta oynayan çocukları betimleyen bu 8 dakikalık belgeselin María Forteza adlı bir kadın yönetmen tarafından çekildiği anlaşıldı. 

Arşiv araştırmacıları, filmdeki verileri kullanarak Mallorca’nın 1932-1934 yılları arasında çekilmiş olduğu yönünde bulgulara ulaştılar. Eğer bu bulgular doğruysa, İspanyol tarihine bir şerh düşülmüş demektir. Zira bundan önce, sesli döneme geçişten sonra, bir kadın yönetmenin imzasını taşıyan ilk İspanyol filminin 1935 tarihli El gato montés (Dağ Kedisi) olduğu düşünülüyordu. María Forteza hakkında yapılan araştırmalar, yönetmenin aynı zamanda bir varyete sanatçısı ve filmin kameramanı Ramón Úbeda’nın eşi olduğunu ortaya koydu.

Mallorca’nın çekim yılının 1932-1934 yılları arasına denk geldiği kesinleşirse İspanyol sineması tarihçileri açısından kritik bir hata düzeltilmiş olacak. Ancak bu keşfin hatırlattığı en önemli noktalardan biri, erken dönemdeki kadın sinemacıların pek çoğunun adının bile kayıtlara geçmediği.

Kaynak: The Guardian