II. Yunanistan Sineması Günleri
21-26 Kasım / Pera Müzesi
EMEIS Kültür Kolektifi, istos film ve istos yayın ortaklığında düzenlenen Yunanistan Sinema Günleri 21-26 Kasım tarihlerinde Pera Müzesi’nde gerçekleştiriliyor. İkinci kez İstanbul’a gelen Yunanistan Sinema Günleri belgeselle kurmaca arasındaki sınırların bulanıklaştığı, zaman zaman iç içe geçtiği örneklerden 24’ünü, restore edilmiş kopyalarıyla Türkiye’de ilk kez seyirciyle buluşturuyor. 1960’lardan 90’lara uzanan bir zaman dilimine yayılan programda Yunanistan sinemasının önemli yönetmenlerinin klasikleşmiş, ödüllü filmleri yer alıyor. Tarihî bellek, insan hakları, göç ve diaspora temalarına odaklanan seçki vesilesiyle izleyiciye Yunanistan’ın tarihini keşfetme ve bugününü anlama imkânı sunuluyor.
Programın açılışını yönetmen Jules Dassin’in, 1973’te Atina Politeknik Üniversitesi’nde yaşanan ve 40 öğrencinin ölümüyle sonuçlanan isyanı yeniden canlandırdığı filmi Prova (I dokimi, 1974) yapıyor. Melina Mercouri, Mikis Theodorakis, Lillian Hellman, Arthur Miller ve Laurence Olivier gibi isimlerin rol aldığı filmin dört hafta süren çekimleri New York’ta bir stüdyoda gizlice yapıldı ve çok düşük bir bütçeyle tamamlandı. Çeşitli belgeler, şarkı, şiir, röportaj gibi materyallerle olayların yeniden inşa edildiği film ülkesinde uzun süre yasaklı kaldı.
Ödüllü filmlerden örnekleri bir araya getiren programda Cannes’da FIPRESCI Ödülü kazanan Theo Angelopoulos imzalı Kumpanya (O thiasos, 1975), Selanik Film Festivali’nden En İyi Film ve En İyi Yönetmen dâhil beş ödüle layık bulunan Pantelis Voulgaris imzalı Mutlu Gün (Happy Day, 1976), Berlinale ve Selanik film festivallerinden ödülle dönen Dimos Avdeliodis imzalı Yaralı Ağaç (To dendro pou pligoname, 1986) ve Selanik’te En İyi Film ve En İyi Senaryo ödüllerinin de aralarında bulunduğu çok sayıda ödül alan Costas Vrettakos imzalı Helidona’nın Çocukları (Ta paidia tis Helidonas, 1987) gibi filmler dikkat çekiyor. Biyografik hikâyeleriyle öne çıkan uzun kurmacalarda ise Yunanistan modern sanatının öncül halk ressamı Theofilos Hatzimichail’in yaşam öyküsünü konu alan Lakis Papastathis imzalı Theofilos (1987), 20. yüzyıl bohem şairi Napoleon Lapathiotis’i odağına alan Takis Spetsiotis imzalı Meteor ve Gölge (Meteoro kai skia, 1985) ve 19. yüzyıl romantik şairlerinden Lord Byron’ın portresini çizen Byron: Şeytan İçin Bir Ezgi (Byron, i balada enos daimonismenou, 1992) filmleri yer alıyor.
Modern Yunanistan belgesel sinemasının köşe taşı filmlerinden bir seçki de program kapsamında seyirciyle buluşuyor. Grigoris Lambrakis’in öldürülmeden önceki son saatlerini ve cenazesinde yaşananları anlatan Dimos Theos ve Fotos Lambrinos imzalı Mayıs’ta 100 Saat (Ekato ores tou Mai, 1964), Yunanistan’ın gördüğü en ciddi ekolojik felaketlerden birini takip eden Sakis Maniatis ve Yorgos Tsemberopoulos imzalı Megara (1973), 1970’lerde Yunanistan ve Türkiye’den Kreuzberg’e göç eden işçilerin yaşadıklarını kayda alan Giorgos Karypidis imzalı Son Durak Kreuzberg (Teleftaios stathmos Kroitsberg, 1975) ve Aheloos Nehri’nin kıyısında yer alan ve baraj inşaatı tehdidiyle karşı karşıya olan bir köyde yaşananları takip eden Dimitris Koutsiabasakos imzalı Herakles, Akhelous Nehri ve Büyükannem’e (O Iraklis, o Aheloos kai i giagia mou, 1997) bu filmlerden birkaçı. Programın kısa film seçkisinde ise Pantelis Voulgaris imzalı Kaplan Jimmy (Tzimis o Tigris, 1966), Thodoros Maragos imzalı Arsa (Oikopedo, 1971) ve Lakis Papastathis imzalı Amerika’dan Mektuplar‘ı (Grammata apo tin Ameriki, 1972) izlemek mümkün.
Gösterimlerin tamamının ücretsiz olduğu Yunanistan Sinema Günleri programına dair detaylı bilgiye etkinliğin internet sitesi üzerinden ulaşılabiliyor.
