Şu An Okunan
Kusursuz Öğrenci: Bir Usta-Çırak Öyküsü

Kusursuz Öğrenci: Bir Usta-Çırak Öyküsü

Court ile tanınan Hint yönetmen Chaitanya Tamhane’nin ikinci filmi Kusursuz Öğrenci Netflix’te gösterimde. Venedik’te senaryo ve FIPRESCI ödüllerini kazanan film, klasik Hint müziğinde ustalaşma yoluna başkoymuş bir sanatçının bu uğurda uzun yıllara yayılan çabasını ve ustasıyla ilişkisini anlatıyor.

Genç bir yönetmen için ilk filmini çekmekten daha zor bir şey varsa, o da ilk filminin başarısından sonra ikincisini çekmek olsa gerek; ilk filminin yakaladığı başarının ağırlığı o süreçte hep omzunda olacaktır. Hint yönetmen Chaitanya Tamhane tam da bunu yaşıyor. 27 yaşında ilk filmi Mahkeme’yi (Court, 2014) vücuda getirdiğinde, uzun yıllardır Hindistan sinemasının mahrum kaldığı saygınlık uluslararası çevrelerde yeniden hasıl olmuştu. Başta Venedik olmak üzere birçok film festivalinden ödüller geldi.

Film, yaşını başını almış aktivist bir şarkıcının bir konseri esnasında söylediği bir şarkının bir kanalizasyon işçisini intihara teşvik ettiği iddiasıyla davalık olmasının hikâyesini anlatıyordu. Filmi ilginç kılan, tüm bu süreçte davalıyı değil de, davadaki hukuk adamlarının, sırasıyla savunma avukatının, savcının ve hakimin hikâyelerini takip etmesiydi. Bu “parçalı” yapı üzerinden Tamhane ülkesinin sadece hukuk sistemindeki değil, genel olarak toplumsal yapısındaki traji-komik hâlleri betimlemeyi başarıyordu.

İlk filminde “yardımcı rolde” olan müzik Tamhane’nin ikinci filmi Kusursuz Öğrenci’de (The Disciple, 2020) ise “başrole” terfi ediyor. Klasik Hint müziği icra ederek bir gün ustası gibi çok iyi bir sanatçı olmaya baş koyan bir genç adamla tanışıyoruz: Sharad Nerulkar (Aditya Modak)… Bir grup arkadaşıyla birlikte üstadı Guruji’nin (Arun Dravid) kanatları altında hem eğitim alıyor hem de vokalist olarak konserlere katılıyor. Bu, büyük bir sabır ve sebat gerektiriyor. Sharad ne ailesiyle görüşüyor ne de yaşadığı sefalete başka bir alternatif arıyor. Yalnızca “ustalaşmaya” yoğunlaşmış bir hayat sürüyor. Bu süreçte en büyük rehberlerinden biri de geceleri motosikletiyle Mumbai sokaklarını arşınlarken kulaklığıyla huşu içinde dinlediği, “ustasının ustası” şarkıcı Maai’nin öğretileri.

Ağırbaşlı ve Ağırkanlı

Tamhane yıllara yayılan bir süreçte anlatıyor Sharad’ın yaşadıklarını. Çıraklıktan kalfalığa, oradan ustalığa giden süreci uzun vakit aralıklarıyla aktarıyor. Aşama aşama bir sanatçının olgunlaşma sancılarına tanık oluyoruz. Tamhane’nin en büyük başarısı Sharad’ın yaşadığı iç sıkıntılarını, çelişkileri, çatışmaları izleyiciye etkileyici bir dille aktarabilmesinde. Başroldeki Aditya Modak da yıllara yayılan bu yolculukta karakterinin gelgitlerini kusursuzca yansıtıyor.

İlk iki filmine bakarak şu net bir şekilde söylenebilir ki, ağırbaşlı ve ağırkanlı bir yönetmen Chaitanya Tamhane. Minimale yakın bir üslubu var. İlk filminde neredeyse hiç hareket ettirmediği kamerası, sürekli genel planlarda duran kadrajları, gerekli görmedikçe başvurmaktan kaçındığı kesmeleri ve gece çekimlerinde yapay ışıktan kaçınan bir aydınlatmayla izleyici ile hikâye arasına belli bir mesafe koyma gayreti güden bir yönetmenlikti bu. Yeni filmi Kusursuz Öğrenci’de bu minimal üslubu “bir parça” kırmış görünüyor. Çok ağır da olsa kaydırmalara başvuruyor. Özellikle konserler esnasında kahramanı Sharad’ın iç dünyasını yansıtırken onun yüzüne yavaş yavaş yaklaşıyor. Alaylı bir yönetmen olarak, ilk filmindeki kusursuz derecede dengeli çerçevelerini ikinci filminde de görüyoruz ki, bu da Tamhane’deki estetik duygusunun tesadüf olmadığını gösteriyor.

Bir noktada Sharad zaman içinde ustasının ustası Maai’ye ve onun idealist öğretilerine inancını yitirmeye başlıyor. Tanıştığı bir müzik eleştirmeninin Maai’nin mazisiyle ilgili verdiği bilgiler etkili oluyor bunda. (Sharad’ın gençliğinde geçen ve muhtemelen Maai’nin kasetlerini halk merkezine bağışlamaya karar vermesine neden olan bu sahneyi yönetmen kurguda ilginç bir şekilde Sharad’ın ilerleyen yaşlarını anlattığı bölümün içine yerleştiriyor.)

Tamhane bir yandan Sharad’ın uzun yıllara yayılan hikâyesini anlatırken, zaman zaman geri dönüşlerle de bizi çocukluğuna götürüyor. Genç adamın aslında baba mesleğini seçtiğini, müzik tutkusunu babasına borçlu olduğunu, ilk müzikal eğitimini ve idealizmini de ondan aldığını görüyoruz. Sevdiği kızın yıllar sonra ‘O Ses Hindistan’a katıldığını görünce Sharad’ın bir tepki verdiğine tanık olamıyoruz ama içten içe yaşadığı “sıkıntı”yı hayal edebiliyoruz. Çünkü kendi öğrencisi dışarıda bir müzik grubuna katılmak istediğinde bile, ona bir daha kursuna gelmesine gerek olmadığını söyleyecek kadar esneklikten uzak bu konuda.

Film boyunca Sharad’ın yaşadığı iç çatışması, ikircikli ruh hâli öykünün sürükleyici unsuru. Klasik müzik ile modern müzik, idealist olmak ile parayı tercih etmek, sebat etmek ile kestirmeden gitmek film boyunca Sharad’ın zihnini meşgul ediyor ve o hep idealist olanın peşinden gidiyor. Bu film bir usta-çırak ilişkisini anlatıyor. Chaitanya Tamhane de aslında bu filmin çekimleri esnasında yapımcı olarak bir “usta” ile çalışmış: Alfonso Cuarón… Meksikalı usta yönetmen ilk filmi Mahkeme’yi gördükten sonra Tamhane’yi Rolex’in düzenlediği mentorluk kampına davet etmiş. Sonrasında ise ilişkileri tıpkı bir guru ve talebesi gibi gelişmiş. Cuarón senaryo aşamasından kurguya kadar Kusursuz Öğrenci’nin her aşamasında Tamhane’ye sık sık tavsiyelerde bulunmuş. Bu film özelinde kamera önünde olanlar ile kameranın gerisinde olanların birbirlerini şekillendirmeleri gibi ilginç bir durum söz konusu bir bakıma.


Kusursuz Öğrenci, Netflix Türkiye’de izlenebiliyor.


© 2013-2022 Altyazı Aylık Sinema Dergisi / Altyazi.net'in içeriği dergi yönetiminden ve yazarlardan izin alınmaksızın kullanılamaz.